Początki stalowowolskiej Orkiestry Dętej wiążą się z budową Zakładów Południowych (dziś HSW) i miasta. Prawdopodobnie, jak podaje Marek Wiatrowicz, idea przybyła ze Śląska lub Zagłębia, skąd przeprowadziło się wielu nowych mieszkańców i pracowników, a gdzie przyzakładowe zespoły cieszyły się popularnością. Pomysł mógł też pochodzić z kręgów wojskowych. Jak przytacza Dionizy Garbacz orkiestra rozpoczęła próby w 1938 roku. Pierwszym kapelmistrzem został Julian Schueller, wkrótce jednak zastąpił go Marcin Koptyra. Muzycy występowali ubrani w mundury Związku Strzeleckiego. Orkiestra zaprezentowała się mieszkańcom 3 maja 1939 roku podczas przekazania baterii haubic, daru pracowników Zakładów Południowych dla wojska. Wybuch wojny uniemożliwił działanie orkiestry, jednak jak relacjonuje zebrane wspomnienia Marek Wiatrowicz, odbywało się spontaniczne i okazjonalne muzykowanie np. w kościołach czy podczas pikników. W 1945 roku dyrygent Henryk Ryński rozpoczął współpracę z muzykami tworzonych okazjonalnie zespołów rozrywkowych, w których występowali m.in. Bogusław Kwiatkowski, Alfons Dąbrowski, Wojciech Dudek, Józef Westerowski, Aleksander Lenda, Józef Sławek – i zorganizował orkiestrę o charakterze odeonu. Orkiestra w 1946 roku uczestniczyła z powodzeniem w Przeglądzie Zespołów Hutniczych w Katowicach. Po występie w Katowicach włączył się do pracy z orkiestrą jako dyrygent Marian Bienias, przekształcając ją w zespół towarzyszący chórowi mieszanemu. W drugiej połowie lat 40. Orkiestra Dęta liczyła już ponad 30 osób. Po śmierci kapelmistrza H. Ryńskiego prowadził ją Franciszek Dul, a następnie od czerwca 1949 roku do grudnia 1978 roku Józef Guzek. W latach 60. dzięki staraniom dyr. Józefa Bilińskiego zaadaptowano w budynku ZDK (dziś MDK) pomieszczenia na salę prób Orkiestry Dętej. Orkiestra prawie w każdą niedzielę wyjeżdżała do wsi i miasteczek ówczesnego województwa rzeszowskiego, uprzyjemniając ich mieszkańcom świąteczne popołudnia i wieczory. Była znanym i lubianym zespołem.

W 1986 roku z uczniów VII i VIII klas chóralnych chóru „Cantus” została utworzona Młodzieżowa Orkiestra Dęta, której kapelmistrzem został Mieczysław Paruch. 8 marca 1986 roku zespół zaprezentował się po raz pierwszy publiczności w Stalowej Woli. Uczniowie piątych klas chóru „Cantus” rozpoczynali obowiązkową naukę gry na instrumentach dętych. Po dwóch latach spotykali się na wspólnych próbach Młodzieżowej Orkiestry Dętej. Zmiana pokoleń przeistaczała się w sztukę kontynuacji.

W latach 1987-1988 Młodzieżowa Orkiestra Dęta zdobywała pierwsze doświadczenia, występując w kraju i za granicą. Podczas Harcerskiego Festiwalu Młodzieży Szkolnej w Kielcach w lipcu 1987 r. została uhonorowana „Srebrną Jodłą” w kategorii orkiestr dętych. W maju 1989 roku wraz z chórem “Cantus” przebywała w RFN i Danii , gdzie wystąpił a z koncertami w Werl (RFN) i Naskov (Dania). Ukoronowaniem tras koncertowych było tournee po Belgii (m. in. w Evergem).

Dzięki wypracowanemu przez lata modelowi kształcenia w klasach chóralnych, w Orkiestrze Dętej pojawili się nowi przede wszystkim młodzi muzycy – wychowankowie Mieczysława Parucha, kapelmistrza Orkiestry Dętej oraz Tadeusza Szubartowskiego, Romualda Pająka i Mariusza Godziny. W okresie tym kształtowało się nowe oblicze zespołu. Orkiestra Dęta nie wykonywała tylko utworów marszowych, ale również opracowane przez kapelmistrza M. Parucha utwory muzyki rozrywkowej np. G. Gershwina, L. Bernsteina…

Zespół doskonalił swój warsztat, biorąc udział w turniejach i przeglądach. W 2000 roku Orkiestra Dęta Miejskiego Domu Kultury w Stalowej Woli uczestniczyła w Turnieju Orkiestr Dętych w Białymstoku, Turnieju Orkiestr w Biłgoraju oraz w 2002 r. w Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Kolbuszowej, którego została laureatem. Na zaproszenie przyjaciół ze środowiska muzycznego Orkiestra Dęta w 2000 roku koncertowała dla mieszkańców Białorusi.

Zespół prowadzony przez kapelmistrza Mieczysława Parucha prezentował swoim słuchaczom światowe przeboje muzyki rozrywkowej, szlagiery paradne. Współpracował z Zespołem Tańca Estradowego „Mała Volta” (prow. Agnieszka Guzik) oraz Klubem Tańca Towarzyskiego „Mała Volta” (prow. Beata Główka) w programie tańców latynoamerykańskich. Akompaniował solistom Studium Wokalnego „Prymka” (prow. Teresa Barbara Myśliwiec). Wykonywał muzykę do parad w okresie współpracy z mażoretkami NCK „Sokół” w Nisku. W 2011 roku wyjechał z koncertami na Ukrainę, gdzie m. in. występował przed Teatrem Lwowskim.

W Stalowej Woli Orkiestra Dęta stale uczestniczy w cyklicznych imprezach organizowanych przez Miejski Dom Kultury, jak m. in. Dni Stalowej Woli, Święty Mikołaj i Jego Goście, Pikniki przy fontannie, uroczystości patriotyczne, jubileuszowe i festiwale.

Mieczysław Paruch i Tadeusz Szubartowski od 1998 roku uczestniczyli w programie edukacyjno-umuzykalniającym dla dzieci „Klasy artystyczne” w Publicznej Szkole Podstawowej Nr 1, ucząc dzieci gry na instrumentach dętych. W ramach tego projektu powstała Dziecięca Orkiestra Dęta.

Tekst autorstwa Marka Woynarowskiego i Marka Gruchoty pochodzi z folderu wydanego na Jubileusz 60-lecia Miejskiego Domu Kultury w Stalowej Woli w 2013 roku.

Od 2022 roku, po przejściu Mieczysława Parucha na emeryturę, kapelmistrzem Orkiestry Dętej MDK został Radosław Paluch.

Fotografie pochodzą ze zbiorów Urzędu Miasta Stalowej Woli, PSP Nr 1 i 6, portalu Stalówka.net i archiwum MDK

Kapelmistrz Mieczysław Paruch

Obchody Święta Niepodległości 2015